بی کربنات سدیم ترکیبی شیمیایی با فرمول NaHCO3 است. این پودر سفید رنگ، بی بو و دارای طعم کمی قلیایی و تلخ است. این ترکیب بسیار در آب محلول بوده و با هم زدن سریع حل می شود. این پودر سمی نیست و به دلیل ارزان بودن به طور گسترده ای در دسترس است. این ویژگی های سودمند، بی کربنات سدیم را به یک ترکیب با کاربردهای گوناگون در مصارف خانگی و صنعتی تبدیل کرده است.
جوش شیرین
بی کربنات سدیم که معمولاً به عنوان جوش شیرین شناخته می شود، هزاران سال به طور گسترده در نانوایی ها به عنوان عامل تخمیر استفاده شده است. هنگامی که این ماده با مواد اسیدی مخلوط می شود، یک واکنش شیمیایی رخ می دهد که گاز دی اکسید کربن (CO2) آزاد می کند. گاز CO2 حباب‌های هوا تولید می‌کند که باعث پف کردن محصول نانوایی می‌شود و بافتی سبک و پف کرده به آن می‌دهد.
ماده ساینده
بی کربنات سدیم به دلیل سختی طبیعی، ماهیت سایشی دارد. این ماده در دسته مواد با سایندگی پایین طبقه بندی شده است. این ترکیب به منظور از بین بردن پلاک و لکه ها از سطوح دندان به فرمولاسیون خمیردندان اضافه می شود. علاوه بر این، بی کربنات سدیم با قلیایی کردن pH دهان، از رشد باکتری ها جلوگیری می کند.
بی کربنات سدیم با دارا بودن خاصیت سایندگی جزئی، می تواند در محصولات پاک کننده و شوینده نیز استفاده شود. این ترکیب به طور موثری بدون ایجاد اثر خراشیدگی، لکه ها را از سطوح تمیز می کند.
آنتی اسید
بی کربنات سدیم می تواند به عنوان یک آنتی اسید عمل کند. این ماده با اسید معده (هیدروکلریک اسید; HCl) واکنش شیمیایی می دهد، دی اکسید کربن (CO2) ونمک سدیم کلراید (NaCl) تولید کرده و در نهایت اسیدیته معده را کاهش می دهد.
بی کربنات سدیم به عنوان آنتی اسید باید با احتیاط مصرف شود زیرا در گردش عمومی خون جذب بدن شده و ممکن است تعادل اسیدی و قلیایی خون را مختل کند. بنابراین، برای تسکین سوء هاضمه باید به صورت کوتاه مدت مصرف شود تا از آلکالوز متابولیک (قلیایی شدن بیش از حد خون) و افزایش بیش از حد سدیم (+Na) جلوگیری شود.
کپسول آتش نشانی
بی کربنات سدیم سال ها یکی از مواد پایه مهم برای فرمولاسیون پودرهای آتش نشانی بوده است. این ماده بسیار کارآمد، ارزان و غیر سمی برای محیط زیست است. این ترکیب برای سرکوب شعله از طریق تولید گاز دی اکسید کربن (CO2) عمل می کند. گاز دی اکسید کربن (CO2) آزاد شده پوششی روی آتش ایجاد می کند که اکسیژن را از مواد در حال سوختن دور نگه می دارد. کمبود اکسیژن باعث خاموش شدن آتش می شود.