همه‌گیری ویروس کرونا (کووید-19) همچنان سیستم های مراقبت بهداشتی را در سراسر جهان به چالش می‌کشد. چندین داروی درمانی مانند رمدسیویر، فاویپیراویر، ایورمکتین و هیدروکسی کلروکین برای مبارزه با این بیماری استفاده شده است. همه این داروها از نظر میزان اثرگذاری ضد ویروس و ایمنی مورد آزمایش واقع شده اند.
آزمایش های بالینی برای برخی از داروهای نامبرده، تا حدودی اثرات درمانی را نشان دادند، اما شواهد کافی برای تایید آنها در درمان کووید-19 وجود نداشت. برای کاهش پیشرفت بیماری کرونا ویروس 2019 (کووید-19) همچنان به درمان های قطعی بیشتری نیاز بود. بنابراین مطالعات همچنان ادامه پیدا کرد.
در ماه دسامبر 2021، سازمان غذا و داروی ایالات متحده آمریکا (FDA) به دو داروی ضد ویروس خوراکی جدید برای کووید-19 مجوز داد. این قرص‌های ضد ویروس خوراکی به نام های پاکسلووید، تولید شده توسط شرکت فایزر، و مولنوپیراویر، تولید شده توسط شرکت مرک بودند. نتایج حاصل از آزمایش ها نشان داد که داروها به طور قابل توجهی خطر بستری شدن در بیمارستان یا مرگ را کاهش می‌دهند.
ساختار ساده مولنوپیراویر سنتز و ساخت آن را آسان می کند. می توان انتظار داشت که فرآیند تولید ساده منجر به کاهش هزینه تجاری سازی مولنوپیراویر شده و در آینده به طور گسترده در دسترس عموم قرار گیرد. در اینجا به مکانیسم مولکولی که مولنوپیراویر از طریق آن در برابر کووید-19 عمل می کند، نگاهی می اندازیم.
مولنوپیراویر یک پیش دارو است که پس از متابولیزه شدن در بدن فعال می شود. این ترکیب شیمیایی یک آنالوگ نوکلئوزیدی (ماده ای شبیه نوکلئوزید طبیعی) است. نوکلئوزیدها به عنوان مولکول های زیستی زیر واحدهای سازنده RNA و DNA (مولکول های حاوی اطلاعات ژنتیکی) هستند. ساختار شیمیایی مولنوپیراویر N-هیدروکسی سیتیدین ایزوپروپیل استر است. N-هیدروکسی سیتیدین (NHC) ، آنالوگ سیتیدین است. به عبارت دیگر مولکولی شبیه سیتیدین که خود یکی از نوکلئوزیدهای اصلی است، می باشد.
ویروس بیماری کووید-19 SARS-CoV-2 نام دارد. هنگامی که ویروس وارد بدن می شود، سلول های دستگاه تنفسی را جستجو می کند. هنگامی که خود را به سلول میزبان متصل کرد، وارد آن می شود. در داخل سلول میزبان، ویروس شروع به رونویسی و تکثیر ژنوم (محتوای ژنتیکی) خود که شامل RNA است، می کند. سپس ژنوم های رونویسی شده، خود به ویروس های کامل تبدیل شده، سلول میزبان را ترک کرده و در سراسر بدن پخش می شوند تا سلول های دیگر را آلوده کنند.
هنگامی که مولنوپیراویر وارد سلول آلوده به ویروس می شود، N-هیدروکسی سیتیدین (NHC) متابولیزه می شود تا فرم فعال NHC تری فسفات را تشکیل دهد. NHC تری فسفات به عنوان زیر واحد سازنده در سنتز RNA ویروس شرکت می کند. اتفاقی که می افتد این است که NHC تری فسفات به اشتباه جایگزین سیتوزین تری فسفات می شود. بنابراین، RNA حاصل حاوی خطاهای آسیب رسان برای نوبت بعدی تکثیر ویروس است. ایجاد نقص در ماده ژنتیکی، جهش نامیده می شود. ویروس های حاوی RNA جهش یافته دیگر نمی توانند تولید مثل کنند و جمعیت ویروس ها کاهش می یابد.
به طور خلاصه، مولنوپیراویر به عنوان یک ماده جهش زای کشنده عمل می کند و باعث ایجاد یک خطای فاجعه بار برای ویروس SARS-CoV-2 می شود. به این ترتیب رشد ویروس را متوقف می کند. برتری مولنوپیراویر این است که به صورت قرص خوراکی است، بنابراین دسترسی به آن بیشتر بوده و می توان دارو را در خانه مصرف کرد. با این وجود، دانشمندان همچنان در حال بررسی اثربخشی مولنوپیراویر برای همه سویه‌های SARS-CoV-2 و همچنین خطرات احتمالی آن هستند.